Recep Yazıcıoğlu Torba bütçeyle, biri üç yaptı, model yarattı

Recep Yazıcıoğlu Torba bütçeyle, biri üç yaptı, model yarattı

06.09.2003

Beyin ölümü gerçekleşen Denizli Valisi Recep Yazıcıoğlu'nun, Tokat Valiliği sırasındaki icraatları DPT ve bilim literatürüne girecek bir yönetim modeline dönüşmüştü. Tokat Modeli olarak anılan 'Yazıcıoğlu icraatları' idealist vali ve kaymakamların ilgisini bekliyor.

Bürokrasinin üst düzeyinden bürokrasiye saldırabilen az sayıdaki 'devlet adamlarımızdan' Recep Yazıcıoğlu'nun beyin ölümü gerçekleşti ama sıradışı çalışan beynini ürettiği icraatları birçok devlet görevlisine örnek olacak nitelikte. Yazıcıoğlu'nun 1984-1988 yılları arasında Tokat Valiliği döneminde gerçekleştirdiği icraatları kaynak yetersizliğini bahane eden bütün devlet yöneticileri için örneklerle dolu. 1986'da Devlet Planlama Teşkilatı, bütün vali ve kaymakamlara örnek gösterdiği Tokat Modeli'ni ‘‘Tokat Özel İdare Uygulaması' diye kitaplaştırdı. Aynı konu bir süre sonra da Ankara Üniversitesi'nde doktora tezi oldu. Ardından Tokatlı gazeteci Cemal İncesoylar'ın yazdığı ‘‘Bir Kent, Bir Adam, Bir Yorum' adlı kitapta ve Erdoğan Tamer ile Sadrettin Müftüoğlu'nun kaleme aldığı 'Altın Yıllarında Tokat' isimli kitapta Yazıcıoğlu'nun Tokat Modeli anlatıldı.

TORBA BÜTÇE VE EMANET

Tokat'a 15 Mayıs 1984'te atanan Recep Yazıcıoğlu, Tokat'ta gönüllü halk katılımı ile kurtuluş savaşı sonrası yürütülen kalkınma hareketine benzer bir başarıya imza atmıştı. Bu dönemde Tokat'ta 1.000 derslik parası ile 3.000 derslik, 47 sağlık ocağı parası ile de 147 sağlık ocağı yapıldı. DPT'nin yayınladığı kitapta Yazıcıoğlu İcraatları için; ‘‘İlde eğitim, sağlık ve ticaret sektörlerinde önemli gelişmeler sağlanmış ve bir birim devlet katkısı; mahalli katık ve hizmetlerle desteklenerek proje maliyetleri düşürülmüş ve katkının üç dört katı büyüklüğünde sosyo ekonomik yapılar gerçekleştirilmiştir’’ deniliyor.

Recep Yazıcıoğlu da Tokat'ta yaptıklarını şöyle özetliyordu:

‘‘1984-1988 yılları arasında vali olarak görev yaptığım Tokat ilinde Özel İdare aracılığı ile yapılan ve bazılarının ‘Tokat Modeli' olarak adlandırdığı çalışma, aslında idarecilerimizin bugün ve özellikle geçmişte yaygın olarak uygulayageldikleri yerel hizmetlerde ve merkezden planan hizmetlerde, devletin sınırlı kaynaklarına, yerel kaynakları katarak (halkın gönüllü katılımı ile) emanet yöntemiyle (kamuda bir işi küçük bütçelere bölüp yaptırma yöntemi) büyük tasarruf sağlayan, yaygın etkin ve süratli netice alma sistemidir. Biz Tokat'ta dört yıl içinde ilgili bakanların ödenekleri, özel idarenin gelir kaynakları ile beraber, torba bütçe şeklinde bir araya getirdik. Özel idare aracılığı ile malzemeye tahvil ederek, şehir merkezlerinde kaymakamların başkanlığında emanet komisyonlarına, köylerde de yine kaymakamların aracılığı ile muhtarlara vererek, başta eğitim ve sağlık olmak üzere bütün sektörleri kapsayan pilot bir uygulama gerçekleştirdik.’’

Recep Yazıcıoğlu'nun, Tokat Modeli'nde bazı kaymakamlar projelerin başında inşaat şefi gibi çalıştı. Bu şekilde müteahhit karı ortadan kaldırıldı. Taşeronlar da ortalama yüzde 25 civarında kırım yaptığı için kent merkezlerinde ortalama yüzde 40, köylerdeki projelerde ise yüzde 75 oranında tasarruf sağlanabildi. Bu yöntemle, eğitim, sağlık, sosyal hizmetler, kamu, emniyet, jandarma, tarım için gerekli binalar ve bazı iş hanları inşaa edildi. Yaklaşık 2000 civarında bina emanet yöntemiyle Tokat'a kazandırıldı.

Gönüllü vergi topladı malzemeyi toptan aldı

Recep Yazıcıoğlu'nun Tokat Valiliği döneminde ilgili bakanlıkların ödenek ve özel idare imkanlarıyla 25 bin metreküp kereste, 50 bin ton çimento, 10 bin ton demir, 20 milyon adet tuğla ve kiremit satın alındı. Köylere muhtarlar vasıtasıyla salma (gönüllü vergi) teklif edildi. Taşeron alacakları bu vergi ile ödendi. Milli Eğitim Bakanlığı ve bazı birimlerden sağlanan 19 milyar liralık ödeneğe 600 köyden sağlanan 5 milyar liralık salma eklendi. Özel İdare kaynakları da bu bütçeye destek olunca, toplam proje tutarı 25 milyar liraya varan 3.000 derslik ve lojman ile proje tutarı 2.5 milyar lira olan 3.000 yatak kapasiteli öğrenci yurtları yapıldı.

Kaynak:

https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/torba-butceyle-biri-uc-yapti-model-yaratti-169687